Aan de vooravond van de Franse revolutie in 1789 sprak slechts 13% van de bevolking in Frankrijk de Franse taal, schrijft Thijs Kleinpaste. En tijdens de Italiaanse eenwording in1860 sprak maar 2,5% van de Italianen Italiaans. Binnen een eeuw is dat veranderd. Het kan dus snel gaan om tot een moedertaal te komen zeker als de eenheid van een land erom vraagt. Misschien verklaart dat ook waarom men in Zuid- Amerika van de kolonisten zo snel het Spaans en Portugees als moedertaal kreeg en waarom de Verenigde Staten van Amerika Engels spreken.
Een moedertaal is ook verreweg het gemakkelijkste te leren. Daarvoor hoef je niet naar school. Het is ook niet nodig een cursus te volgen. Een moedertaal leren is een fluitje van een cent. Dat leer je van je moeder. Kinderen hebben slechts moeders of pleegmoeders nodig. We praten ook over moedertaal, niet over vadertaal.
Van je vader leer je over het land waarin leeft, over het volk waartoe je behoort en over het volkslied en het koningslied. Vandaar dat we het meestal hebben over het vaderland. Alleen bij gebrek aan vaders spreken we ook over moederland. Je land leren kennen is veel moeilijker. Daarvoor moet je naar school en talloze cursussen volgen. Vroeger gebeurde dat vooral door vaders.
Je kunt je afvragen hoe lang het nog zal duren voor we in Europa en misschien wel in de hele wereld eenzelfde taal gaan hanteren. Dat hoeft niet lang te duren, zeker geen honderd jaar, als er maar genoeg kinderen en moeders zijn. Als we naar het verleden kijken, naar de snelheid waarmee in Noord en Zuid Amerika een Engelse, Spaanse en Portugese moedertaal werd geïntroduceerd of hoe in Italië en Frankrijk een paar eeuwen geleden Italiaans en Frans de moedertaal werden, dan moet het binnen drie, of vier generaties mogelijk zijn eenzelfde taal te spreken. Maar de toren van Babel vormt nog steeds een probleem. Er zijn te weinig inboorlingen en goedgeloofse volgelingen, maar veel volkeren en naties die niet voor elkaar onderdoen. De een weet het beter dan de ander en dat leidt tot een Babylonische spraakverwarring. Er worden vooral vadertalen gesproken, talen die macht uitoefenen en het naadje van de kous denken te weten. Het wachten is op die ene moedertaal, misschien ook op die ene moeder.
Piet Winkelaar