Incontinentie is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem dat zich voordoet bij mensen van alle leeftijden, maar het treft ouderen in het bijzonder. Deze aandoening kan grote impact hebben in het dagelijks leven. Daarom is het belangrijk om te begrijpen wat het is, welke vormen er zijn en hoe je als (verzorger) de impact kan verminderen.
Wat is incontinentie?
Last van onvrijwillig verlies van urine of ontlasting heet incontinentie. Het kan een tijdelijk probleem zijn, bijvoorbeeld als gevolg van een infectie, of het kan een chronische kwestie worden naarmate iemand ouder wordt. Er zijn verschillende vormen van incontinentie, waaronder:
- Inspanningsincontinentie: Bij deze vorm verliest iemand urine wanneer de druk op de buik toeneemt, bijvoorbeeld wanneer iemand hard hoest of niest. Ook bij inspannende activiteiten, zoals zwaar tillen, kan dit gebeuren.
- Aandrangincontinentie: Bij aandrangincontinentie is er sprake van een plotselinge, onbeheersbare aandrang om te plassen.
- Gemengde incontinentie: Dit is een combinatie van zowel inspannings- als aandrangincontinentie.
- Overloopincontinentie: Overloopincontinentie gebeurt wanneer de blaas niet volledig leeg is na het plassen en de urine vervolgens blijft lekken. Het wordt daarom ook wel druppelincontinentie genoemd. Oorzaken zijn: een verstopping van de urineleider, nierstenen, een verzwakte blaasspier of (bij mannen) prostaatproblemen.
- Ontlastingsincontinentie: Ontlastingsincontinentie is het ongewild verlies of het niet kunnen ophouden van ontlasting. Dit wordt veroorzaakt door beschadiging of verslapping van de kringspier, een verzakking van de endeldarm of een chronische darmontsteking.
- Totale incontinentie: Mensen die last hebben van totale incontinentie, hebben geen aandrang meer: ze verliezen ongewenst urine en ontlasting. Zij hebben dan ook vaak intensieve zorg nodig. Gelukkig komt deze vorm niet zo vaak voor.
- Functionele incontinentie: Deze vorm van incontinentie komt voor bij mensen die last hebben van fysieke of cognitieve beperking en hun aandrang niet goed kunnen beheersen.
Waarom komt incontinentie voor bij ouderen?
Incontinentie bij ouderen kan om verschillende redenen voorkomen. Veroudering zelf brengt veranderingen in de spieren en zenuwen van de blaas met zich mee, waardoor de controle over urinelozing kan verminderen. Bovendien kunnen aandoeningen zoals diabetes, obesitas, urineweginfecties en prostaatproblemen (bij mannen) incontinentie verergeren. Ook kunnen medicijnen bijdragen aan het probleem.
Effecten van incontinentie op ouderen
Incontinentie kan aanzienlijke fysieke, emotionele en sociale gevolgen hebben. Fysiek kan het leiden tot huidproblemen en het verhoogt het risico op urineweginfecties. Ook kan het emotionele gevolgen hebben, zoals gevoelens van schaamte, angst en depressie. Bovendien kan incontinentie de mobiliteit beperken en de deelname aan sociale activiteiten verminderen, waardoor mensen in een sociaal isolement terecht kunnen komen en zich eenzaam kunnen gaan voelen. Enorm vervelend, maar gelukkig zijn er manieren om de impact van incontinentie te verminderen.
Behandeling en beheer van incontinentie
Heeft iemand last van incontinentie? Dan is het belangrijk om hier als verzorger open en eerlijk over te kunnen praten. Vaak kunnen problemen met de juiste ondersteuning worden beheerd of zelfs worden verbeterd. Er zijn verschillende opties beschikbaar om incontinentie bij ouderen aan te pakken, zoals:
- Leefstijlaanpassingen: Verminder de inname van cafeïne en alcohol, eet gezonde voeding en zorg voor regelmatige lichaamsbeweging en gewichtsbeheersing.
- Bekkenbodemtraining: Oefeningen gericht op het versterken van de bekkenbodemspieren kunnen effectief zijn bij stressincontinentie.
- Medicijnen: In sommige gevallen kunnen medicijnen helpen de symptomen te verminderen, zoals bij urgentie-incontinentie.
- Incontinentieproducten: Er zijn diverse incontinentieproducten beschikbaar, zoals luiers en inlegkruisjes. Dit soort incontinentie materiaal biedt bescherming tegen doorlekken, een vochtig gevoel en geurtjes.
- Chirurgische ingrepen: In enkele gevallen kan een operatie nodig zijn om incontinentie te behandelen, bijvoorbeeld bij overloopincontinentie.
De juiste hulp
Niemand hoeft zich voor incontinentie te schamen. Het hoort voor veel mensen bij het ouder worden. Veel mensen (en ook jonge mensen), hebben hier namelijk last van. Met de juiste (medische) hulp en ondersteuning ligt een oplossing om zorgeloos de dag door te komen om de hoek. Zorg dat je als zorgverlener goed bereikbaar bent voor deze gesprekken.