In de dertiende eeuw is door Franciscus van Assisi de kerststal geïntroduceerd vooral ook als protest tegen de rijkdom van de Kerk. Hij speelde het verhaal uit de bijbel ook helemaal na met een Maria en een Jozef, met herders, schapen en engelen en ook met een os en een muilezel. Onze Lieve Heer is niet in rijkdom geboren maar in armoede, zo verkondigde hij. Zelfs in de herberg was geen plaats om geboren te worden. Uiteindelijk vonden Maria en Jozef een stal in Bethlehem waar het kind werd geboren en in een voederbak was gelegd, vroeger kribbe genoemd.
Sindsdien is het tafereel van de geboorte van Jezus uit het Lucas evangelie wijd verspreid in talloze afbeeldingen en schilderijen. Katholieken die het niet breed hadden plaatsten jaarlijks met kerstmis een kerststal in de huiskamer en wisten dat God de armoede liefhad. Elk jaar doe ik dat ook, vroeger zelfs heel groot met een kerstlandschap voor de kleinkinderen, nu eenvoudig met een kleine kerstboom in verbondenheid met de voorouderlijke Germanen en hun ervaringen van het leven.
De os en de ezel verwijzen naar de primitieve omgeving van een soort koeienstal , maar in de vorige eeuw ontdekte men dat deze dieren in het oude Egypte verwezen naar vruchtbaarheid en nieuw leven. Een os en een muilezel zijn namelijk onvruchtbare en aseksuele dieren die juist wijzen op het belang van geboorte en nakomelingschap, iets waartoe ze zelf niet in staat zijn. Ze onderstrepen als het ware de geboorte van het kind dat het voortbestaan van de mensheid veilig stelt, zeker dit kind dat een nieuw tijdperk inluidt. Je zou kunnen zeggen dat de os en de ezel hier als het ware voor het applaus zorgen, zo van: geweldig dat dit gebeurt.
Piet Winkelaar