Uit onderzoek blijkt dat 60% van de patiënten met alvleesklierkanker geen tumorgerichte behandeling krijgt. Een landelijk samenwerkingsverband van medisch specialisten onderzocht onder ruim 5800 patiënten of zij de overlevingskansen bij alvleesklierkanker in heel Nederland konden verbeteren. Ze keken of door betere naleving van bestaande richtlijnen en door middel van bijscholing en betere voorlichting de overlevingskansen van patiënten zouden verbeteren. “Alhoewel landelijk een aantal behandelingen verbeterde, vertaalde zich dit niet in overlevingswinst voor alle patiënten”, zegt chirurg Marc Besselink van Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in JAMA Surgery.
Alvleesklierkanker is een van de meest dodelijke vormen van kanker met meestal een overleving van slechts enkele maanden. De onderzoekers hoopten op betere overleving na het landelijk doorvoeren van de richtlijnen. “Wat vooral opviel is dat 60% van de patiënten geen tumorgerichte behandeling voor alvleesklierkanker krijgt. Er wordt afgezien van chemotherapie of bestraling en patiënten ondergaan soms geen operatie”, aldus arts-onderzoeker Simone Augustinus van de Dutch Pancreatic Cancer Group die recent op dit onderzoek promoveerde. Casper van Eijck, chirurg Erasmus MC: “Dit zijn natuurlijk zorgelijke cijfers, maar zegt ook iets over de ernst van de ziekte alvleesklierkanker. We vermoeden dat artsen bij een deel van de patiënten chemotherapie afraden gezien hun slechte algehele conditie en eveneens vanwege zorgen over achteruitgang van de kwaliteit van leven.”
Uitvoering van het onderzoek
De onderzoekers kozen vijf ‘beste behandelingen’ uit de huidige richtlijn, die behandelaars volgens eerder onderzoek onvoldoende toepassen in de dagelijkse praktijk. Het ging om optimale voorlichting, goed gebruik van chemotherapie, betere opname van de voeding door gebruik alvleesklierenzymen met begeleiding door diëtisten, en het plaatsen van metalen stents in plaats van plastic stents om galobstructie door de kanker op te heffen. Vervolgens verdeelden de onderzoekers alle ziekenhuizen in Nederland in 17 regio’s. Elke 6 weken implementeerden ze in een nieuwe regio de ‘beste behandelingen’. Gedurende de studieperiode zijn alle patiënten in Nederland met de diagnose alvleesklierkanker geïncludeerd in het onderzoek. Ondanks de invoering en naleving van de richtlijnen verbeterde de overleving dus niet.
Vervolgonderzoek nodig
Wereldwijd is dit het eerste gerandomiseerde onderzoek waarbij álle patiënten met alvleesklierkanker in een land meedoen. Hoogleraar Hanneke Wilmink, internist-oncoloog Amsterdam UMC: “Vervolgonderzoek moet zich nu richten op welke patiënten terecht en onterecht geen therapie krijgen en waarom dit zo is.”
Aan het onderzoek namen naast Amsterdam UMC en Erasmus MC de volgende centra van de Dutch Pancreatic Cancer Group deel: UMC Groningen, Regionaal Academisch Kanker Centrum Utrecht (RAKU), UMC Utrecht en St.Antonius Ziekenhuis, LUMC, Tjongerschans Heerenveen, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Radboudumc, Maasstad ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Maastricht UMC+, OLVG, Integraal Kanker Centrum Nederland, Isala Zwolle, Medisch Spectrum Twente, Reinier de Graaf Ziekenhuis.