Soms ontkom ik niet aan de gedachte dat ik eigenlijk lijd aan twee soorten slavernij: kuddeslavernij en zelfslavernij. Ik word soms ziek zowel van mijn kuddegedrag als van mezelf.
Mijn reactie als slimme mens is natuurlijk: Zoeken naar vrijheid! Wat anders?
Dat ging ik dus doen en dat was jammer, want ik was er nog niet achter, dat vrijheid noch gezocht, noch gevonden kon worden.
Hoe ik aan dit monsteridee kom? Laat me dit uitleggen alvorens gestenigd te worden.
In de loop der jaren heb ik veel geleerde collega’s gesproken, die precies wisten hoe de vork in de steel zat met het menselijk gedrag en geluk. Ik heb nachten wakker gelegen van opwinding. Uiteindelijk heb ik afstand moeten nemen van al die wijsheid, anders was ik stapelgek geworden en dat was nog erger geweest.
Op een dag echter ontmoette ik een zekere Wallonius, een heilig man die in de bossen woonde en onder degenen die hem kenden als Mr. Wally bekend stond. Ik dacht, die man moet ik hebben, want die weet het. Aldus sprak ik hem toe: ‘Zeg mij nu eens eerlijk, Mr. Wally, bent u een vrij mens? ‘
Wat Mr. Wally me toen vertelde, heeft me tot nadenken gezet. ‘Geachte heer Hein’, zo sprak hij, ‘Eens was ik alom geëerd als de meest principiële man, die er in de samenleving rondliep. Ik ontdekte echter dat ik niet vrij was, maar een rigide slaaf van mijn princiepen. Daar moest ik iets aan doen en aldus begaf mij hier naar deze bossen en bevrijdde mijzelf van alle princiepen. Toen ik daarmee klaar was, ontdekte ik ontzet dat ik een slaaf van die vrijheid was geworden. Zodra ik was begonnen met het zoeken naar vrijheid , was ik niet meer vrij, maar een slaaf van mijn zoektocht.’
‘Zoiets heb ik nog nooit gehoord,’zei ik. ‘En wat nu, heer Wally? ‘
‘Nu ben ik noch slaaf, noch vrij en heb vrede, antwoordde hij.
Onmiddellijk dacht ik: hier is nu eens echt iemand, die ze niet allemaal meer op een rijtje heeft, want wat hij had gezegd was natuurlijk erg onnozel en kon ’t niet halen bij wat al mijn geleerde collega’s mij hadden verteld.
Tot overmaat van ramp zei Mr. Wally ook nog :’Als u echt eens gaat onderzoeken wat vrijheid is, mijnheer Hein, en daarna ook nog de vraag hebt waarvan u eigenlijk precies vrij wilt zijn, als u dan voelt dat u stapelgek begint te worden, dan bent u er bijna.’
Ik begon die man interessant te vinden , dus bleef ik nog een tijdje rondhangen.
‘Waarom maakt u het zich zo moeilijk?’ zei hij. ‘U hoeft eigenlijk helemaal niets te doen. Als u niet steelt en iedereen het zijne laat, bent u rechtvaardig. U hoeft er verder niets voor te doen. Niemand zal u kwaad doen. Verder hoeft u uzelf niet de benen onder het lijf uit te lopen om overal leven en geluk te brengen. U hoeft alleen maar niet te doden en anderen niet het leven te benemen en verder niemand geestelijk of lichamelijk letsel toe te brengen, niemand beledigen en niemand het leven zuur te maken. Dan bent u een volmaakte kuddeslaaf zonder er iets voor te hoeven doen. En van die zelfslavernij is ook al geen sprake. U hebt alles NIET gedaan, wat nodig was. De rest volgt vanzelf.’
Ik kon mijn oren niet geloven. Die Wally toch. Die sprak simpele taal, prietpraat natuurlijk, dat is duidelijk, maar simpel en begrijpelijk. Toch voelde ik mij geroepen om daar eens even gas op te geven. Ik zei: ‘En als de mensen dat nou eens allemaal in de wind slaan? Wat dan?’
‘Dan hebben ze een probleem,’ zei Wally.
‘Nou’, opperde ik, ‘wat moeten ze dan doen?’
‘Al die nutteloze dingen die ze reeds vanaf het begin der tijden hebben gedaan,’ sprak hij.
‘En dat is?’ vroeg ik.
‘Praten, preken, dreigen, straffen en opvoeden. Kortom, al die dingen die niets uithalen, maar wel noodzakelijk zijn. Uiteindelijk wordt misschien toch weer eens iemand wijs.’
Die Wally toch.
Ik dacht: Zo kan ik ’t ook.
O Ja??
Ik ben nog altijd aan het proberen.
Hein Thijssen