De vergrijzing wordt te veel als een probleem gezien, terwijl het juist zoveel kansen biedt. Het rapport ‘Redzaam ouder’ van de RVZ (Raad voor Volksgezondheid & Zorg) is daar weer een voorbeeld van. Allemaal kommer en kwel, weinig nieuwe visie en voor de hand liggende aanbevelingen.
Voor de hand liggende aanbevelingen
Extramurale zorg, eigen zorgregie en meer zelf betalen voor hulp op je oude dag zijn de hoofdpunten. Prima, maar slechts een deel van de 85 miljard stukjes tellende zorgpuzzel. Keuzes die gemaakt moeten worden in de ouderenzorg, kunnen niet los gezien worden van keuzes in de zorg als geheel. Anders wordt ouderendiscriminatie in de zorg verder versterkt. Wat ontbreekt is een holistische kijk op de – toekomst van- zorg.
Zorg moet anders, maar visie ontbreekt
Alle beleidsmakers zeggen het: de zorg moet anders. Maar iedereen komt vervolgens met slechts een klein stukje van de puzzel. Vaak met het eigen belang voorop . Zo komen we er niet. Laten we om te beginnen de positieve kant, de kansen van de vergrijzing eens op een rijtje zetten.
Trends en kansen voor innovatie
Kansen voor de bouw: 99 procent wil niet vrijwillig naar een verzorgings- of verpleeghuis. Thuisblijven zo lang het kan is de trend. Daarnaast, het aantal eenpersoonshuishoudens neemt bij ouderen toe. Beide trends vragen om aanpassing van bestaande woningen en/of bouw van nieuwe, levensloop bestendige woningen. Met of klaar voor domotica. En energie zuinig. Kansen dus voor innovatie.
Kansen voor de maatschappij
Kansen voor de maatschappij: De stijging van 15 procent 65 plussers nu naar 25 procent in 2030, maakt inzet van vitale ouderen in de hulp voor afhankelijke ouderen onontkoombaar. Naast mantelzorgers, zullen ook informele hulpverleners en vrijwilligers nodig zijn, als er relatief meer ouderen en minder jongeren zijn, en het aantal ouderen die hulp behoeven stijgt.
Afhankelijke ouderen hebben per dag gemiddeld 5 procent verpleging, 20 procent verzorging en 75 procent hulp nodig. Juist bij die hulp zijn vrijwilligers goed inzetbaar. Wat brengt ons dit? De inzet van vitale ouderen is voor hen zingevend, versterkt de solidariteit en versterkt het eigen sociale netwerk, waarvan zij later zelf ook afhankelijk kunnen worden.
Het bevordert de sociale samenhang in de buurt en vermindert individualisme. Het voorkomt eenzaamheid bij zowel hulpgevers als hulp ontvangers. En, over preventie gesproken: aandacht is een uitstekend medicijn. Dementerende ouderen die regelmatig bezoek krijgen hebben 50 procent minder huisartsbezoek.
Kansen voor de zorg
Kansen voor de zorg: ‘Innovatie en onderzoek voor kwetsbare ouderen heeft echter nog steeds een grote achterstand die moet worden ingelopen’ schrijft professor Marcel Olde Rikkert in Geron, juni 2012.
Innovaties voor een betere en waardige ouderenzorg, en de inzet van domotica en ict toepassingen biedt kansen aan vele onderzoekers en toeleveranciers in de zorg. Ondertussen zal er een verschuiving moeten plaatsvinden van de overbehandeling in de care naar waardige zorg in de care. Het maken van deze keuzes is een mooie ethische uitdaging, met als kans een positief imago van de ouderenzorg.
Kansen voor de economie
Kansen voor de economie: Van 690.000 kwetsbare ouderen nu gaan we naar 1 miljoen in 2030. Dit biedt werkgelegenheid. Professor Rudi Westendorp, LUMC, meldt dat zorgverlening aan ouderen met name geschikt is voor veertig plussers. Ik maak me sterk dat tussen een half miljoen werklozen niet enkele tienduizenden geschikte omscholingskandidaten zitten tussen 30 en 50 jaar.
Van productgericht naar klantgericht
De aankomende generatie zelfbewuste, individualistische en assertieve ouderen hebben meer financiële middelen dan welke generatie ooit. En mensen zijn bereid te betalen voor goede zorg. Als zorgaanbieders uit hun productiegerichte en systeemgerichte werkwijze stappen en nu eens echt klantgericht zorg gaan bieden, valt er voor hen een wereld te winnen.
Stel de klant centraal
En hier komen we uit op de holistische benadering. De echte veranderingen in de zorg, om de zorg betaalbaar en voor iedereen toegankelijk te houden, kunnen alleen met een holistische kijk en aanpak gerealiseerd worden. En dat kan als zorgvraag en zorgaanbod elkaar ontmoeten in een Dynamisch Zorgnetwerk, waarbij de klant letterlijk en figuurlijk centraal staat. Anders blijft het schaven, in plaats van veranderen.
Door: Dick Kits
Directeur Kroese Kits (particuliere thuiszorg) en auteur van Het Nieuwe Oud
www.kroesekits.nl
www.hetnieuweoud.nl