Als we in de periode van toen onze kinderen uit huis gingen niet zijn gaan scheiden en bij elkaar zijn gebleven, komt de tweede grote verandering op ons af: het pensioen. Dit betekent een vrijheid die nieuw is en het samen-leven drastisch zal veranderen. Het is een totaal nieuwe periode en daar hoort een andere ‘organisatie’ bij. Ook het lichamelijk ouder worden speelt een belangrijke rol waar wij ons mee geconfronteerd voelen en weten.
Blijven hangen in gewoonten
Als wij de eerder genoemde gewoonten die eens nuttig waren ook in deze periode in stand willen houden zullen wij deze nu niet meer kunnen negeren en daarom zullen we in deze periode serieuze problemen tegemoet kunnen zien.
Een van ons begint vroeg of laat het nutteloze van de in stand gehouden gewoonten aan te voelen en gaat zich daaraan meer en meer storen. Het veroorzaakt frictie, meer ergernissen, bemoeienissen, een onvrij gevoel en een steeds groter wordend onbehagen. In het beste geval wordt de vroegere betrokkenheid bij elkaar ‘georganiseerd’ door méér samen te gaan doen, terwijl er in veel gevallen juist behoefte is aan meer persoonlijke vrijheid, ja, zelfs behoefte aan een eigen privé ruimte in huis om bijvoorbeeld ook alleen te kunnen slapen.
Ergernissen
Het opvallende in een dergelijke scheef gegroeide situatie is dat we ons aan eigenschappen van de ander gaan storen. Dat geeft verwijten en redeloze kritiek om futiliteiten. Dat is heel jammer want een scheiding lijkt nu de enige oplossing, temeer daar we ons realiseren dat dit nog wel twintig jaar zo door kan gaan. Meer en meer mensen willen dat niet. In ieder geval niet zó.
Kan het ook anders?
Wederom kunnen we ons de vraag stellen: Kan het anders? Kunnen we een andere invulling aan ons huwelijksleven geven? Een invulling die recht doet aan de omstandigheden en wensen van nu? Het blijkt dat dit zeker en juist in deze levensfase mogelijk is. Ik kom daar later op terug.
Maar eerst: kunnen we wel zeggen dat we ‘uit elkaar gegroeid’ zijn? Is het niet eerder zo dat de vertrouwde gewoonten en de actuele situatie, d.w.z. de veranderende wensen en behoeften in het leven samen, uit elkaar zijn gegroeid? Kan het zijn dat de gewoonten die toen nuttig en aangenaam waren nu geen nut meer hebben en het zo lijkt dat de echtelieden als personen uit elkaar zijn gegroeid? In vele gevallen lijkt dat inderdaad zo te zijn. Ik zet daar echter een groot vraagteken bij. Dat vraagteken nodigt mij uit om een andere manier te gaan denken.
Anders gaan denken
Naar mijn mening kunnen we ook zeggen dat de liefdesverhouding die tussen de partners ooit is begonnen tot stilstand is gekomen door de verantwoordelijkheden en de toewijding die het ouderschap met zich meebrengt. Ook spelen de conventionele opvattingen over het huwelijk een rol, met de bijbehorende normen: eeuwige trouw; blijvende en exclusieve seksuele aantrekkingskracht; alles delen en alles van elkaar weten; samen slapen; het samen eens zijn en alles voor de kinderen. Ik denk dat na de leeftijd van 55 jaar de huwelijkspartners een andere manier nodig hebben om met elkaar verder te kunnen leven. Dat vraagt een andere denkwijze.
Andere verantwoordelijkheden
Het huwelijk kunnen we beschouwen als een kleine organisatie, een bedrijfje, dat de individuele belangen van alle gezinsleden kundig behartigt en samenwerking hoog in het vaandel heeft staan. Als onze kinderen het ouderlijk huis verlaten om de gelukkige reden dat ze volwassen worden (u heeft ze naar dit voor hen heuglijke moment toegebracht!) blijven de ouders samen over. Ze blijven partners en maken nog steeds deel uit van de kleine organisatie die beider belangen behartigt en samenwerkt. Natuurlijk zijn zij betrokken bij hun zelfstandige kinderen, maar deze betrokkenheid is heel anders dan toen het gezin nog bij elkaar woonde. De verantwoordelijkheden liggen anders.
Tot slot
De periode dat we weer samen in huis wonen en de periode dat we met de kinderen samenleefden kan tegenwoordig even lang zijn. Reden genoeg om aan beide situaties evenveel aandacht te besteden. In het boek ‘Weg met de sleur’ leest u ook verhalen van mensen die hun huwelijksleven anders hebben ingericht of daarmee bezig zijn. Dit boek beveel ik daarom van harte bij u aan omdat het hoog tijd wordt dat we over dit onderwerp anders na gaan denken en er vrijelijk met elkaar over gaan praten. Zo doen we ideeën op en inspireren we elkaar.
Op haar Weblog Anders Samenleven schrijft Sophie de Wijn schrijft over de veranderingen waar je bij het ouder worden mee te maken krijgt. Ze geeft tips hoe het anders kan. Sophie de Wijn is coach en inspirator voor mensen boven de 55 jaar die anders willen samenleven. En ze is auteur van de boeken Weg met de sleur! en Verkering na je zestigste.